Het is erg Amerikaans en in Nederland zie je het ook steeds vaker gevierd worden. Maar wat vieren we eigenlijk en waar komt Halloween vandaan?
Halloween heeft een zeer rijke geschiedenis en is één van de oudste feestdagen tot op heden. Eigenlijk is Halloween een combinatie van 3 feestelijkheden, ‘Samhain’ (Kelten), ‘Pomona’ (Romeinen) en ‘Allerheiligen & Allerzielen’ (Christendom), die elk doorheen de eeuwen heen hun stempel hebben gedrukt op dit feest.
De naam “Halloween” is afgeleid van Hallow-e’en, ofwel All Hallows Eve, de avond voor Allerheiligen, 1 november. In de Iers-Keltische kalender begon het jaar op 1 november, dus 31 oktober was oudejaarsavond. De oogst was binnen, het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar en dus was er even tijd voor een vrije dag, het Keltische nieuwjaar of Samhain (= Oud-Eng. sow-en, Ndl. zaaien).
Samhain is het Ierse woord voor de maand november. In Groot-Brittannië werd Halloween vooral door de Kelten gevierd. De Kelten stonden dicht bij de natuur en hun feesten waren daardoor sterk seizoensgebonden. Het feest houdt verband met het einde van de zomer en het begin van de winter, en de cyclus van het leven. Tijdens deze periode kan de natuur en aarde zich voorbereiden op een nieuw begin. Het begin van een nieuw jaar werd gevierd als een omkeer in het leven.
Samhain was de tijd van de dood. Dieren werden geslacht en het was een tijd waarin veel ouderen overleden omdat het kouder werd. Eigenlijk begon Samhain als een jacht- en oogstfeest, maar geleidelijk aan kwam er de herinnering bij aan diegenen die hen gedurende de 12 laatste maanden verlaten hadden.
De Kelten waren er heilig van overtuigd dat de grenzen tussen de wereld van de mens en de ‘Andere Wereld’ op 31 oktober geopend werden, zodat veel geesten op aarde konden ronddolen. Zij meenden dat er tijdens die nacht een barst in de tijd ontstond, dat de ‘Andere Wereld’ zeer nabij was. De dunne sluier tussen de twee werelden verdween. De Kelten geloofden in reïncarnatie en de enige manier waarop dit kon was dat de geesten van de overledenen bezit namen van lichamen van de levenden.
Dit gold zowel voor de goede als voor de kwade geesten.
De Kelten waren een bijgelovig volk en het merendeel was angstig voor het naderende onheil. Door zich te vermommen in oude vodden en zorgden ze ervoor dat ze een werden met de kwade geesten zodat zij geen bezit namen van hun lichaam. Het licht in de huizen werd gedoofd, zodat het koud was en de geesten aanvoelden dat ze niet welkom waren.
Naast de kwade geesten waren er ook de goede geesten van overledenen die herdacht werden. Zij werden gunstig gestemd met eten en drinken.
Toen de Romeinen de Britse eilanden binnenvielen, vermengden ze de Keltische traditie met hun eigen tradities, die eind oktober natuurlijk de viering van de oogst betroffen, en ook het eren van de doden. In de negende eeuw van onze tijdrekening steekt een Europees christelijk gebruik de zee over en vermengt zich met het Halloweenfeest. Op Allerzielen, 2 november, gingen in lompen gehulde christenen in de dorpen rond en bedelden zielencake (brood met krenten). Voor elk brood beloofden ze een gebed te zeggen voor de dode verwanten van de schenker, om op die manier zijn opname in de hemel te bespoedigen. Het “Trick or Treat” spelletje vindt wellicht daar zijn oorsprong.
Het feest is in de negentiende eeuw door Ierse immigranten naar de VS gebracht. In Ierland was de aardappeloogst mislukt, de hongersnood decimeerde razendsnel de bevolking en de Ieren begonnen omstreeks 1840 massaal naar Amerika te vluchten. En zoals dat gaat met migranten: in den vreemde zoekt men contact en steun bij elkaar. Het heimwee naar de roots wordt verzacht in het verder beleven en onderhouden van de eigen feesten en gebruiken. In Amerika duikt dan de bekende Jack-o-lantern-pompoen op, in de hele wereld wellicht het bekendste gezicht van Halloween.
Er zijn meerdere herkomsten die de ronde doen over de Jack-o’-lantern en die de naam van de bekende uitgeholde pompoen verklaren.
Een Iers verhaal vertelt over een man Jack, die rondzwierf door de koude nachten omdat hij niet in de hemel en niet in de hel mocht komen. Om zijn wegen te verlichten had hij een kooltje uit het vagevuur in zijn bezit, maar dit was te heet om vast te houden, dus stopte hij het in een uitgeholde raap die eigenlijk als voedsel moest dienen en hij maakte er een lantaarntje van.
Het lichtje dat in de pompoen brandt zou een symbool zijn voor het lichtje van het leven dat achter de dood schijnt. Men zegt dat een flikkerende kaarsvlam in een pompoen een teken zou zijn dat een overleden voorouder of een geest de vlam aanraakt.
De Ieren gebruikten vroeger knollen als lantaarns, maar toen de immigranten in Amerika kwamen, ontdekten ze dat pompoen veel mooier waren dan de knollen om als lantaarn te gebruiken. Dus de lampionnen in Amerika werden uitgeholde pompoenen met een gloeiend lichtje erin.
Samhain was een periode van enerzijds angst maar was ook de ideale tijd voor waarzeggerij en werd beschouwd als een gunstige tijd om magie te bedrijven.
Verder was het de tijd om een testament te maken, de boekhouding te verzorgen, contracten te tekenen en schulden te betalen. Het is traditioneel ook de goede tijd voor voorspellingen voor het komende jaar. Het is ook de goede tijd om bomen te planten. Plant een boom ter ere van de herinnering aan een vriend of familielid of als dank voor in de loop van het jaar ontvangen zegeningen. Het is de tijd om de doden te eren. Zet een foto van een dierbare op een mooie plek, steek kaarsen erbij aan om hun herinnering te eren.
Het is de avond waarop je dankbaar mag zijn voor de successen en inzichten die je het afgelopen jaar verkregen hebt. Schrijf ze voor op en deel ze met vrienden en familie. Licht en warmte spelen in deze tijd een belangrijke rol. Verlicht de huiskamer met kaarsen in bijvoorbeeld de kleuren oranje, rood en zwart. Maak een lijst met goede voornemens voor het komende jaar.
Halloween is een feestelijke tijd en vier het met vrienden en familie. Versier de kamer in de kleuren zwart, oranje en rood. Hol een pompoen uit, plant de zaden in de tuin en gebruik het vruchtvlees voor een pompoentaart. Breng magie in het leven en doe voorspellingen aan de hand van tarot kaarten.
Bronnen:
Wikipedia
Natuurmagie & Hekserij Vivianne Crowley